در دنیای امروز، شبکههای کامپیوتری بخش اساسی از زیرساختهای فناوری اطلاعات به شمار میآیند. این شبکهها به دستگاهها و سیستمهای مختلف این امکان را میدهند که با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و اطلاعات را به اشتراک بگذارند. در ادامه به معرفی برخی از مهمترین مفاهیم و اجزای شبکه پرداخته میشود.
1. شبکه چیست؟
شبکه کامپیوتری مجموعهای از دستگاهها و سیستمهای رایانهای است که از طریق خطوط ارتباطی (سیمکشی یا بیسیم) به یکدیگر متصل هستند. هدف اصلی از ایجاد شبکهها، امکان ارسال و دریافت اطلاعات بین دستگاههای مختلف است
2. انواع شبکهها
شبکهها میتوانند بسته به ابعاد و نحوه اتصال به دستههای مختلف تقسیم شوند:
شبکه محلی (LAN): شبکهای که معمولاً در یک محدوده جغرافیایی کوچک مانند یک ساختمان یا اداره ایجاد میشود.
شبکه گسترده (WAN): شبکهای که محدوده وسیعتری از یک LAN را پوشش میدهد و معمولاً به اتصال بین شهرها یا کشورهای مختلف اشاره دارد.
شبکه شخصی (PAN): شبکهای که مختص به ارتباطات نزدیکتری مانند بین گوشیها، لپتاپها و دستگاههای شخصی است.
انواع شبکه
3. آدرسدهی در شبکه
یکی از مفاهیم کلیدی در شبکهها، آدرسدهی دستگاهها است. دستگاهها برای ارتباط با یکدیگر باید دارای آدرس منحصر به فردی باشند. این آدرسها معمولاً به شکل آدرس IP ارائه میشوند.
4. پروتکلها
پروتکلهای شبکه قوانینی هستند که نحوه ارتباط و انتقال دادهها بین دستگاهها را تعریف میکنند. معروفترین پروتکلها عبارتند از:
TCP/IP: پروتکلی برای ارسال دادهها در اینترنت که بر اساس اتصال دادهها و ارسال پایدار عمل میکند.
HTTP/HTTPS: پروتکلهای انتقال داده برای مرورگرهای وب.
FTP: پروتکلی برای انتقال فایلها بین سرورها و کلاینتها.
5. سوئیچها و روترها
سوئیچ (Switch): دستگاهی که برای اتصال چندین دستگاه در شبکههای محلی استفاده میشود و ترافیک دادهها را بین دستگاهها هدایت میکند.
روتر (Router): دستگاهی که شبکههای مختلف را به یکدیگر متصل کرده و مسئول هدایت بستههای داده از یک شبکه به شبکه دیگر است.
6. امنیت شبکه
یکی از مهمترین مسائل در شبکههای کامپیوتری، امنیت اطلاعات است. تهدیدات مختلفی مانند حملات DDoS، بدافزارها، و هکهای مختلف میتواند به سیستمها آسیب برساند. برای افزایش امنیت شبکهها، از تکنیکها و ابزارهای مختلفی مانند فایروال، رمزنگاری و احراز هویت استفاده میشود.
امنیت شبکه
7. مدیریت و نگهداری شبکه
مدیریت شبکه شامل نظارت بر عملکرد شبکه، شناسایی مشکلات و خطاها، و بهبود عملکرد است. ابزارهای نرمافزاری متعددی برای مدیریت و مانیتورینگ شبکهها وجود دارد که کمک میکند تا مشکلات به موقع شناسایی شده و حل شوند.